Kamu Mühendislerinin Özlük Hakları

Ülkemizin geliÅŸmesinde büyük rol oynayan, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluÅŸuna harç koyan ve önümüzdeki süreçte de en büyük geliÅŸim ivmelerini kazandıracak mesleklerden biri Mühendislerdir. Ülkemizin geliÅŸmesinde devletimizin öncülüÄŸü, planlama, projelendirme ve denetim  oldukça önem arz etmektedir. Bütün bu iÅŸ ve iÅŸlemler Kamu Mühendislerinin öncülüÄŸünde ve sorumluluÄŸunda gerçekleÅŸtirilmektedir.

Ä°lk akla gelebilecek dev projelerden en küçük yatırımlara kadar ortaya konan kamu eserleri gibi yapımı devam eden yüzlerce proje vardır. Milyarlarca liralık eserlerin Ar-Ge süreçlerinden, projelendirme aÅŸamasına, ihale süreçlerinden, yapım süreçlerine (kontrollük ve kabul iÅŸlemleri), bakım ve iÅŸletme süreçlerinden denetim süreçlerine kadar her kademede  Kamu Mühendisleri yer almaktadır.

2022 yılında kamu kurumları tarafından yürütülen 3.134 adet projeye toplam 184,3 milyar TL ödenek tahsis edilmiÅŸ, 2023 yılında ise bu tip projelere 643,2 milyar TL tahsis edileceÄŸi düÅŸünülmektedir. Söz konusu projelerin her aÅŸamasında görev yapan Kamu Mühendislerinin birinci derecedeki sorumluluklarına raÄŸmen ne yazıktır ki elde ettikleri ortalama gelir 2023 Åžubat ayı verilerine göre sadece 18.000 TL civarındadır.

Yoksulluk sınırının 30.700 TL olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünde Kamu Mühendislerine verilen maaşın dengi meslek gruplarına kıyasla (Doktor, Hakim- Savcı) çok düÅŸük seviyelerde kaldığı görülmektedir. Dahası dengeizlikler yüzünden mühendislerin beraber çalıştığı bazen de emri altındaki bazı meslek gruplarının mühendislere yaklaÅŸtığı ve hatta geçtiÄŸi dramatik ve travmatik bir tablo vardır. Bunun tabiatının gereÄŸi ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmesi için atılması gereken adımlardan biri; Kamuda çalışan tüm mühendislere aldıkları büyük sorumluluÄŸun ve özverili çalışmaların karşılığı olarak “Teknik Sorumluluk Tazminatı’’ adıyla diÄŸer meslek gruplarına yapıldığı gibi yeni bir ödeme kaleminin oluÅŸturulmasıdır.

6 Åžubat 2023’te ülkemizde yaÅŸanan deprem felaketinde mühendisliÄŸin ne kadar önemli bir konu olduÄŸu görülmüÅŸ ve kamu yararı adına, yapıların inÅŸa ve denetim aÅŸamalarında Kamu Mühendislerinin daha fazla rol alması gerektiÄŸi ortaya çıkmıştır. 11 ili doÄŸrudan bütün ülkeyi dolaylı yoldan etkileyen büyük deprem felaketinde, Kamu Mühendislerinin aktif rol aldığı yapıların sapasaÄŸlam ayakta kaldığı, can ve mal güvenliÄŸi açısından yeterli durumda olduÄŸu apaçık görülmüÅŸtür.

 

      KAMU MÜHENDÄ°SLERÄ°NÄ°N HÂLÄ°HAZIRDAKÄ° DURUMLARINA GENEL BÄ°R BAKIÅž (MAAÅž- MÜHENDÄ°SLÄ°K MESLEK KANUNU-EK GÖSTERGE)

      Günümüzden 10 yıl öncesinde mühendis, hakim-savcı ve doktorlar birbirlerine çok yakın gelir elde etmekteyken, yıllar içerisinde hakim, savcı ve doktorların maaÅŸlarına çeÅŸitli düzenlemelerle iyileÅŸtirmeler yapımıştır. Ancak geçen yıllarda Kamu Mühendisleri adeta pas geçilmiÅŸ hiç bir iyileÅŸtirme yapılmamış ve görece gerilemiÅŸtir.

Halihazırda kamuda çalışan hakim ve savcılar, bir kamu mühendisinin yaklaşık 2-3 katı, yine kamuda çalışan doktorlar bir kamu mühendisinin yaklaşık 3-5 katı maaÅŸ almaktadırlar. Durumun daha iyi anlaşılması adına; 2016 yılından günümüze kadar Mühendislerin dengi mesleklerle ilgili gelir kıyaslama tablosu aÅŸağıda sunulmuÅŸtur.

 

 

 

Öte yandan kamuda istihdam edilen kariyer meslek grupları içerisinde yer alan hâkim-savcı ve doktorların, görev süreleri ile orantılı olarak, aldıkları maaÅŸlarda farklılıklar olmasına raÄŸmen kamuda çalışan mühendislerin görev süreleri ile orantılı bir maaÅŸ farkı bulunmamaktadır. Örneklemek gerekirse; kamuya yeni atanan bir hâkimin maaşı ile meslekte 15-20 yılını tamamlayan bir hâkimin maaşı arasında ciddi bir fark vardır ve bu durum bilgi ve tecrübenin ödüllendirilmesi anlamına gelmektedir. Ancak kamuya yeni atanan bir mühendis ile meslekte 15-20 yılını geçiren bir mühendis arasında bilgi ve tecrübeye dayalı maaÅŸ farkı neredeyse yok Kabul edilebilecek düzeydedir. Bu durum bilgi ve tecrübenin mühendisler lehine ödüllendirilmediÄŸinin apaçık bir belirtisidir.

 

Ayrıca, mühendis personelin üstlerinin de mühendis kökenli olması iletiÅŸimin saÄŸlıklı olması ve kararların doÄŸru alınması açısından önemlidir. Mühendislerin kariyer basamakları mutlaka olmalı ve Teknik personelin üst kademelere lerlemesi saÄŸlanmalıdır. Kariyer basamaklarının oluÅŸturulması, mesleki geliÅŸimin teÅŸvik edilmesi, bilgi ve tecrübenin ödüllendirilmesi için, “Mühendislik Meslek Kanunu” çıkartılmalı ve kamu mühendislerinin hizmet süresi göz önüne alınarak en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) brüt tutarı üzerinden belirli oranlarda maaÅŸlarında dengi mesleklerde olduÄŸu gibi mühendislere de uygulanarak maaÅŸ artışı saÄŸlanmalıdır.

 

Kamu Mühendisleri ülkemizin her alanda geliÅŸmesi ve çağının ilerisinde olması için gece gündüz faaliyet göstermektedir. Kamu Mühendisleri tüm altyapı, üstyapı, kamu yapıları, otoyol, köprü, tünel, baraj, hastane, okul, demiryolu, tarım ve ormancılık, TOKÄ°, havaalanları, tersane ve atölyeler, tren projeleri, biliÅŸim sistemleri, savunma sanayii ve enerji santralleri gibi tesislerin; Ar-Ge, teknik ÅŸartname ve projelendirme, ihale, yapım, kontrollük ve kabul iÅŸlemleri, iÅŸletme ve bakım aÅŸamalarında aktif görev almaktadırlar. Söz konusu iÅŸlerin teknik olarak tasarlanması, yapılması, bakımı ve iÅŸletilmesiyle ilgili birinci derecede sorumluluk almaktadırlar. Kamuda çalışan mühendislerin özlük haklarının yıllar içinde dengi olan hâkim, savcı ve doktorluk gibi mesleklerin çok gerisinde kaldığı görülmektedir. Son zamanlarda; saÄŸlık personelleri, öÄŸretmenler, adalet personelleri, akademisyenler, din görevlileri gibi birçok kamu personeline çeÅŸitli düzenlemelerle iyileÅŸtirmeler yapılmıştır. Ancak bu iyileÅŸtirmeler yapılırken kamudaki mühendislerin göz ardı edilmesi mühendislerin çalışma huzuru ve barışını bozmuÅŸtur.

 

 Ayrıca Türkiye’nin geliÅŸmesi ve daha ileriye taşınması için yıllarını vermiÅŸ emekli mühendislerin alım güçleri de çok düÅŸmüÅŸtür. Bu sebepten geçim sıkıntısı yaÅŸayan kamudan emekli olan mühendisler birçok sektörde çalışmaya devam etmektedir. Emekli mühendislerin özel sektörde çalışmaya devam etmesi genç mühendislerin istihdamında da sıkıntılar oluÅŸturmaktadır. Bu nedenle eÅŸdeÄŸer kariyere sahip meslek gruplarına yönelik yapılan ilave emeklilik ödeneÄŸi gibi bir düzenlemenin kamudan emekli olmuÅŸ mühendislere de yapılması gerekmektedir.

 

Ülkemizde teknik hizmetler sınıfının en üst noktasında görev yapan ve özel ihtisas gerektiren mühendislik mesleÄŸinin unvan, yetki, kapsam, çalışma ÅŸartları, kariyer basamakları, meslekte uzmanlaÅŸmanın ve mesleki geliÅŸimin düzenlenmesine gereksinim bulunmaktadır. Bu konuda “Mühendislik Meslek Kanunu”nun çıkartılması hem mesleki geliÅŸimin teÅŸvik edilmesine hem bilgi ve tecrübenin ödüllendirilmesine hem de Türkiye’nin geliÅŸmesine katkı saÄŸlayacaktır.

 

DiÄŸer yandan ülkemizde MühendisliÄŸin daha ileriye taşınması amacıyla ÖSYM’nin gerçekleÅŸtirdiÄŸi sınavlarda baÅŸarılı ve nitelikli adayların “Mühendislik” tercih edebilmesini teminen sayısal alanlarda en fazla ilk 100 bin gibi bir sıralama ÅŸartının getirilmesi gerekmektedir. Ayrıca fiziki altyapısı elveriÅŸli olmayan ve yeteri kadar akademik personeli bulunmayan Mühendislik fakültelerinin ya geliÅŸtirilmesi ya da kapatılması gerekmektedir.

 

Sonuç olarak; Cumhuriyetimizin 100. yılına yakışır bir ÅŸekilde, Mühendislik mesleÄŸinin ileriye taşınması, mesleki geliÅŸimin teÅŸvik edilmesi, bilgi ve tecrübenin ödüllendirilmesi ve övünülecek projelerin katlanarak devam etmesi ile çalışma barışının saÄŸlanabilmesi için Kamu Mühendisleri olarak aÅŸağıda yer alan hususlarda iyileÅŸtirmeler yapılmasını talep ediyoruz.

• Kamuda çalışan tüm mühendisler için “Teknik Sorumluluk Tazminatı” adı altında diÄŸer meslek gruplarına yapıldığı gibi yeni bir ödeme kaleminin oluÅŸturulması;
• Kamu Mühendisi gelirinin; yakın zamana kadar benzer gelire sahip olan ve kamuda mühendise denk kabul edilen hakim-savcı, doktor gibi mesleklerin gelir seviyesine çıkarılması,
• “Mühendislik Meslek Kanunu” çıkartılarak mesleki geliÅŸimin teÅŸvik edilmesi, bilgi ve tecrübenin ödüllendirilmesi,
• Tüm kazanımların emekliliÄŸe de yansıtılması ve emekli mühendisler içinde ilave emeklilik ödeneÄŸi gibi bir düzenlemenin (en az 30.000 gösterge) yapılması gerekmektedir.

 

Cihangir ER

Bağımsız Enerji Sen Genel Başkan Yardımcısı